Klimaatcafé duurzaam consumeren

Er zijn twee aspecten die overconsumptie in de hand werken: 

1. Wegwerp: producten worden ontworpen en geproduceerd om ze slechts een keer te moeten gebruiken. Daarna worden ze weggegooid, zoals bijvoorbeeld pampers.
2. De geplande veroudering van producten: producten gaan bewust minder lang mee. Producenten doen dit bewust om meer te kunnen verkopen en meer winst te maken. Een typisch voorbeeld daarvan zijn onze smartphones. De software van onze telefoons krijgt regelmatig een update, maar de hardware kan de software niet volgen. Omdat de hardware niet kan volgen, kan je een paar jaar na je aankoop geen updates meer doorvoeren, ook al is je toestel misschien nog in goede staat. En als er iets kapot is aan de hardware, dan maken de ontwerpers van het toestel het je heel moeilijk om dit zelf te repareren. Het is niet gemakkelijk om een smartphone te herstellen, gewoon omdat ze daar niet op ontworpen zijn. De producent van een smartphone ontwerpt de hard- en de software dusdanig dat je na een bepaalde tijd verplicht wordt om een nieuw toestel te kopen. 

Dit is hoe lineaire economie werkt: een grondstof gaat naar een fabrikant die er een product mee produceert. Dat product wordt verkocht, gebruikt en nadien beland het op de afvalberg. 

Een circulaire economie daarentegen, houdt materialen en producten veel langer in omloop. Om een product duurzaam te ontwerpen, moet je als ontwerper met verschillende zaken rekening houden. 

Ontwerp producten met een lange levensduur. Een trouwring is een product dat door de emotionele waarde lang meegaat. Een eetstoel voor kinderen kan je ontwerpen zodat het meegroeit met het kind. Kledij wordt best gemaakt uit kwalitatieve stoffen zodat het lang gedragen kan worden. 

Combineer verschillende diensten in je product. Zo wordt het lang gebruikt. Deelfietsen zijn daar een goed voorbeeld van, of herbruikbare bekers of dozen. 

Ontwerp producten met het oog op reparatie en recyclage. Elk product zal ooit afgedankt worden. Op dat moment worden de verschillende materialen waaruit het bestaat zo veel mogelijk gescheiden en nieuw gebruikt.  

De rol van de gebruiker 

Als je als consument je steentje wil bijdragen tot een circulaire economie, koop dan herbruikbare producten in de plaats van wegwerpproducten. Dit klinkt simpel, maar het vraagt een gedragsverandering van jou als consument. Een product is pas echt duurzaam wanneer je het lang genoeg gebruikt. Hoe lang dit precies is, hangt van elk product af. 

Kopen we dus best een plastieken of een echte kerstboom? 

Het antwoord op deze vraag is: het hang ervan af hoe je ermee omgaat. 

Een kerstboom uit kunststof is een herbruikbaar product, maar gebruik het dus ook lang genoeg. Gebruik je plastieken kerstboom zeker tien jaar om het punt te bereiken waarop deze een betere milieu-impact heeft dan een echte kerstboom. Heb je dus een plastieken kerstboom? Gebruik hem dus vooral verder! 

Heb je liever een echte kerstboom in huis? Informeer je dan goed waar je er een koopt. De Liereman verkoopt jaarlijks dennenbomen die toch weggehaald moeten worden om het natuurgebied gezond te houden. Of koop een kerstboom met kluit en geef je boom voldoende water. Laat je kerstboom na de feestdagen ophalen door de gemeente, brand hem niet op in je tuin. 

De conclusie 

Om echt duurzaam te consumeren stel je jezelf best de vraag: ‘Heb ik dit echt nodig?’ Bekijk daarna de opties voor delen of lenen. Draag zorg voor je producten en repareer ze. Koop zo veel mogelijk lokaal en blijf kritisch.